"OSMANLI TORUNLARIYIZ" DİYENLER, OSMANLI'YI YIKANLARIN GÜNÜNÜ KUTLADILAR

Suudi Arabistan’ın 94. Yılını Kutlayanlar

Osmanlı’nın yıkılmasında en güçlü rol oynayan Suudi Arabistan’ın 94. Ulusal günü kutlamalarına katılanlar, “Osmanlı Torunlarıyız” diyenlerdir. Torunları oldukları devleti çökertenlerin, Osmanlıdan kurtuluşlarının yıldönümünü kutlayanlara eşlik edenler.

Suudi Arabistan'ın ulusal gününün 94. yıl dönümü dolayısıyla bir otelde düzenlenen resepsiyona, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak, Ankara Valisi Vasip Şahin, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Suudi Arabistan'ın Ankara Büyükelçisi Fahad bin Assaad Abu Al-Nasr, yabancı misyon temsilcileri katıldı.

Anlaşılmayan konu, Ordu Komutanları ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın ne işi vardı orada?

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, beraberinde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu ve Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ziya Cemal Kadıoğlu ile birlikte Suudi Arabistan Milli Günü dolayısıyla düzenlenen resepsiyona katıldı.

401 Yıl Osmanlı Yönetiminde Arabistan’ın Kısa Tarihine Bir Bakalım!
Osmanlı Arabistan’ı, olarak 1517’de başlar, 401 yıl sonra 1918’de Arap Yarımadası Osmanlı yönetiminden ayrılır. Yani Arap Yarımadasını Osmanlı 1517’den 1918’e kadar yönetmiştir. Buda gösteriyor ki, Osmanlı'nın bu bölgedeki kontrol gücü, 4 yüz yıl boyunca devlet otoritesinin gücüyle orantılı olarak yönetmiştir. Osmanlı bölgede 16. Yüzyıldan itibaren Arap Yarımadası'nın kıyılarında bulunan Kızıldeniz ve Basra Körfezi gibi önemli yerler doğrudan Osmanlının kontrolü altına alınmış idi. Bölgenin iç kısımları ise, içişlerinde özerk olarak bırakılır. O dönemlerde Portekizlilerin Kızıl Deniz saldırılarını engellemekti. 1578'den itibaren Mekke Şerifliği, iç kısımlara seferler düzenleyerek yerel kabileleri kontrol altında tutmaya başlar.

1914'te Arap Yarımadası Tarih İlk dönem
1744’te Suudi Hanedanlığının ortaya çıkışı ve hanedanın kurucusu olan Muhammed İbn Suud'un Necid'de kendi güçleriyle Muhammed bin Abdulvahap’ın güçlerini birleştirmesiyle olmuştur. İşte bu ittifak, şu günümüzdeki Suudi Arabistan'ı yöneten Suudi Krallarının temeli oluşturan kökendir…

Suudi Devleti'nin ortaya çıkışı ve Osmanlı-Suudi Savaşları
Muhammed bin Abdulvahap ilk önceleri yaptığı imamlık görevinden 1773’de çekilince, Suudilerin güney ve merkezi Necid’e yayılması tamamlanmış oldu. 1780'lerde, kuzey kısımlar da Suudilere geçti. Böylece ilk Suudi Devleti, 1744'te Riyad'da kurulur ve sonra hızla genişleyerek Suudi devletininim ezici çoğunluğunu elinde tutar duruma gelir, 1792'de Lahsa, 1802'de Taif, 1804'te de Medine Suudilerin eline geçer. Ancak bu devlet, 1818'de Kavalalı Mehmet Ali Paşa tarafından yıkıldı. 1824'te Necid'de, daha küçük olan, ikinci Suudi Devleti kuruldu. 18. Yüzyıl boyunca Arap Yarımadası’nın iç kısımları, Suudilerle Raşit Hanedanı arasındaki çekişmelere sahne oldu. 1891'de, Raşit Hanedanı galip geldi ve Suudiler Güçlerini sürgüne etti.

Bu sürgün edilen Suudiler günümüze kadar gelen bugünkü Suudi Arabistan Devletini kökeni olurlardı.

Osmanlı'nın dağılışı başlar. Mondros Mütarekesi imzalandığında Arap Yarımadası 20. yüzyılın ilk başında Osmanlı, göstermelik de olsa Arap yarımadasının çoğunu kontrol etmeyi sürdürebiliyordu. Mekke Şerifliği Hicaz'da, (Encyclopaedia Britannica Online “History of Arabia” göre) birçok Arap kabileler ise iç kısımlarda egemendi.

1902'de, Suudiler Riyad'da geri döndü ve Necid’i tekrar ele geçirdiler. İhvan'ın desteğini alan Suudiler, 1912'de örgütün kurulmasından sonra hızlı bir şekilde yayıldı. 1913'te Lahsa tekrar Suudilerin eline geçti. (Dekmejian, R. Hrair “Islam in revolution: fundamentalism in the Arab world.” 1994, s. 131)

1916'da Hüseyin bin Ali, birleşik bir Arap devleti kurmak amacıyla Britanyalıların desteğiyle Arap İsyanı'nı başlattı. Her ne kadar 1918'e kadar isyan istenilen sonuca ulaşamasa da Osmanlı'nın 1. Dünya Savaşı'ndan mağlup ayrılması nedeniyle Arap Yarımadası, İtilaf Devletleri kontrolüne girdi. (Hourani, Albert, “A History of the Arab Peoples.” 2005, s. 315-319.)

Yararlanılan Diğer Kaynaklar:
Vikipedi Özgür ansiklopedi,

Anderson, Ewan W. Fisher, William Bayne “The Middle East: geography and geopolitics”, 2000, s.106.
Murphy, David (2008). “The Arab Revolt 1916-18: Lawrence Sets Arabia Ablaze”, 2008 s. 5-8.
Al Rasheed, Madawi “Politics in an Arabian oasis: the Rashidis of Saudi Arabia,” 1997. s. 81.

Osmanlı toprakları ve idari bölümleri:
Mekke Şerifliği (1517-1803; 1841-1919)
Mısır Eyaleti (1517-1701; 1813-40)
Habeş Eyaleti (1701-1813; 1840-1872)
Hicaz Vilayeti (1872-1918)
Lahsa Eyaleti (1560-1630)
Necid Sancağı (1871-1918)
Yemen Eyaleti (1517-1636; 1849-1872)
Yemen Vilayeti (1872-1918)

Suudi Devletleri
İlk Suudi Devleti (1744-1818)
İkinci Suudi Devleti (1818-1891)
Necid ve Hasa Emirliği (1902-1921; Suudi Arabistan'a dönüştü)

Diğer Devletler
Cebel Şammar Emirliği (1836-1921)
Asir Emirliği (1906-1934)
Suudi Arabistan'ı kim kurdu?

Suudi Arabistan kralları, Muhammed Bin Suud'un soyundan gelmektedir.
23 Eylül 1932’de Kral Abdülaziz tarafından kurulan Suudi Arabistan'ın idare şekli monarşidir. El Suud hanedanı tarafından yönetilmektedir. Kral'ın aynı zamanda Hükümet Başkanı olduğu bu sistemde, hükümet fonksiyonları Bakanlar Kurulu marifetiyle yürütülmektedir.

Suudi Arabistan Krallığı'nın ilan edilişi Suudi Arabistan milli günü ilanı…
23 Eylül 1932'de İbn Suud El Ahsa Katif Dominyonları ve Hicaz ile Necid Krallıklarının bundan sonra kendi yönetimi altında tek bir devlet (krallık) çatısı altında yönetileceğini ilan etti ve Suudi Arabistan Krallığı'nın kuruluşu ilan edildi.

Ülkede kral yasama, yürütme ve yargı fonksiyonlarını elinde bulundurmakta, Başbakanlık görevini de yürütmekte ve Bakanlar Kurulu'na başkanlık etmektedir.

Şimdiki Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz el-Suud ve veliahdı olan oğlu Muhammed bin Selman da bu aileden olup, Ailenin 10 ile 20 bin arası üyesi vardır ancak en büyük gücü ve zenginliği elinde toplayanların sayısı ise yaklaşık 2 bin kişiden oluşmaktadır.

Selman Zebil 2024 Antalya